BABAANNEM'DEN

Babaannem, padişah 5. Mehmet Reşad döneminde öğretmen olmuş ancak evlendikten sonra yaşamını ev hanımı olarak sürdürmüş, çok bilgili ve aydın bir insandı. Kimi zamanlarda bize özlü sözler, tekerlemeler veya masallar yoluyla öğütler verirdi.

Henüz çocuk sayılan, tıraş olacak kadar sakalları uzamamış bir oğlu olan yaşlı bir kadının sözleri:

“Bir oğlum var; 100 yaşında, ham tıraş
Bilseydim Dünya’da ölüm var; komazdım taş üstüne taş”

Yaşlı kadın, 200 yıl sürse bile sonunda ölümle karşılaşılacağını bilerek yaşamamızı; en sonunda yitirmek, bırakmak zorunda kalınacaklar için yığınak yapmanın boşuna olduğunun bilinciyle, taşı toprağı sahiplenmekten kaçınmamızı öğütlüyor.

Babaannnem’den dinlediğimiz bir masal hala aklımdadır:

Bir dağ köyünde yaşayan genç bir kız bir ayı tarafından ormana kaçırılır. Köylüler ve kızın ağabeyleri günlerce arayıp kız kardeşlerini bulamazlar. Aradan bir kaç yıl geçtikten sonra ormandan geçen köylünün biri kızı görür ve bulunduğu kulübenin yerini köydekilere bildirir. Kızın kardeşleri de hemen ormana giderek kulübeyi bulurlar, kız kardeşlerini kaçıran ayıyı ve kulübede karşılaştıkları iki küçük ayı yavrusunu öldürürler. Kulübeyi yakıp, kızkardeşlerini de alarak evlerine dönerler.

Zaman içinde, kızın üzgün hali çevresindekilerin dikkatini çekse de geçici olduğunu düşünerek önemsemezler. Kızın mutsuzluğu gittikçe artar ve kimi zaman gözlerinden yaşlar dökülerek ağlar. Komşuları, böyle bir üzgün anında kızın içini çekerek söylediği ağıtı işitirler:

Çalı idi, çırpı idi, evim idi ya!
Ayı idi, uyu idi, erim idi ya!
Vay tombul Topalağım!
Vay yumul Yumalağım!

Genç kız ayının elinden kurtarılmıştır ancak öldürülen ayı ve ondan olan iki yavrusu Topalak ve Yumalak’ı özlemektedir. Geçmişte kendi evi de olsa şimdi ağabeylerinin yanında kendini bir sığıntı gibi hissetmekte, kendisine ait olan çalı çırpıdan oluşturulmuş yuvasını aramaktadır.

Kızın kaçırıldığı zaman ve koşullarda gerçekleştirilmesi gereken bir kurtarma eyleminin, aradan yıllar geçtikten sonra gerçekleştiğinde beklenen sonucu vermemiş olduğunu öğreniyoruz masaldan.

Birisine iyilik yapıldığı sanılarak o kişinin mutsuzluğuna neden olunabiliyor. Koşulların değiştiği durumlarda eylem ve davranışlarımızın aynı kalması ve düşünülen olumlu sonuçları üretmesi beklenemez. Zamana ve koşullara göre yeniden değerlendirme alışkanlığı edinmeliyiz.

Emrecan Büyüktermiyeci14 Eylül 2015